تابه‌حال به موسیقی گوش کرده‌اید که ریتم آن نامنظم باشد؟ احتمالا از شنیدنش نه‌تنها لذت نبرده‌اید؛ بلکه اذیت هم شده‌اید! تغییرات هورمونی که به معنی عدم تعادل و توازن در میزان هر هورمون در بدن است؛ نیز به اندازه شنیدن موسیقی با ریتم بد ناخوشایند است. در این مطلب می‌خواهیم همه‌چیز را در مورد تغییرات هورمونی در زنان بررسی کنیم. دلیل تغییرات هورمونی در زنان میتواند عوامل گوناگونی را در بر بگیرد. از طرفی تاثیر تغییرات هورمونی در زنان و عوارض تغییرات هورمونی در زنان هم موارد گوناگونی هستند.
در عصر اطلاعات و پیشرفت علمی، تفهیم عمیقی از تغییرات هورمونی در زنان ضروری است. این مطلب، با محوریت دلایل علمی پشت تغییرات هورمونی، توضیح می‌دهد که چگونه این فرآیند پیچیده بر جنبه‌های مختلف زندگی تأثیر می‌گذارد. با بررسی علائم تغییرات هورمونی و نقش مهم آن در وضعیت روانی و جسمی زنان، ما به دنیایی عمیق‌تر از این پدیده پی خواهیم برد.
تغییرات هورمونی در زنان چیست
تغییرات هورمونی یا اگر بتوانیم اسمش را عدم تعادل هورمونی بنامیم؛ همانطور که از اسمش پیدا است، زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند هورمون از بین حدود 50 هورمون بدن ما وظیفه‌ی خود را به دلیلی به‌طور کامل انجام ندهند. باید بدانید که از آنجایی که هورمون‌ها سیگنال‌های قدرتمندی هستند؛ ممکن است حتی اندکی تغییر در آنها نیز تغییرات زیادی را در بدن به وجود آورد و منجر به شرایط خاصی شود که درمان را ضروری کند.
برخی از تغییرات هورمونی می‌توانند موقتی و برخی دیگر مزمن (طولانی مدت) باشند. علاوه‌بر این، برخی از تغییرات هورمونی نیاز به درمان دارند تا فرد بتواند از نظر جسمی سالم بماند. در برخی شرایط شاید این تغییرات هورمونی مستقیما روی سلامت جسمی اثرگذار نباشند؛ ولی می‌توانند کیفیت زندگی فرد را کاهش دهند.
تغییرات هورمونی در زنان نشانه چیست
سطوح هورمون‌ها به طور طبیعی در مراحل مختلف زندگی خانم‌ها، یعنی در دوران بلوغ، در طول پریود، بارداری و البته یائسگی در نوسان است و میتواند تحت تأثیر سبک زندگی و برخی شرایط پزشکی قرار گیرد.
آن‌چه مهم است، توجه به علائم و معاینه آنها توسط یک پزشک متخصص واجد شرایط است تا درمان مناسب دریافت شود، چه شامل استفاده از دارو یا درمان‌های مکمل یا حتی ایجاد تغییرات در سبک زندگی همگی راه‌هایی هستند که بتوان این تغییرات هورمونی را مدیریت کرد.
تشخیص تغییرات هورمونی در زنان چگونه است؟
برای تشخیص تغییرات هورمونی در زنان، پزشکان پس از بررسی برخی علائم معمولاً آزمایش خون را برای بررسی سطح هورمون تجویز می‌کنند؛ زیرا غدد درون‌ریز هورمون‌ها را مستقیما در جریان خون آزاد می‌کنند.
بااینحال باید بدانید هورمون‌ها در طول روز شدت متفاوتی دارند، لذا ممکن است غیر از آزمایش خون آزمایش‌های دیگری هم نیاز باشد. پزشک همچنین از شما در مورد سابقه پزشکی و علائم شما می‌پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد.
راه درمان تغییرات هورمونی در زنان
در وهله‌ی نخست باید بدانید که، درمان تغییرات هورمونی در زنان به عامل ایجاد آن بستگی دارد.
اگر سطح هورمونی شما کمتر از حد طبیعی است، درمان اصلی درمان جایگزینی هورمون است. بسته به این‌که کدام هورمون دچار کمبود است، ممکن است از داروهای خوراکی (قرص) یا داروهای تزریقی استفاده شود.
به‌عنوان مثال، اگر سطح هورمون تیروئید شما پایین است که به معنی ابتلای شما به کم‌کاری تیروئید است، پزشک میتواند قرص‌های هورمون تیروئید مصنوعی را تجویز کند.
اگر سطح هورمونی بالاتر از حد طبیعی دارید، بسته به علت، گزینه‌های درمانی زیادی وجود دارند. این گزینه‌ها شامل دارو، جراحی، پرتودرمانی یا ترکیبی از هر یک از این موارد هستند.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که برخی از سازندگان مکمل‌های غذایی ادعا می‌کنند که تغییرات هورمونی مختلف را می‌توانند درمان کنند، اما تعداد کمی از آنها از نظر علمی تأثیر مفیدی دارند. مهم است که همیشه ابتدا در مورد مصرف مکمل‌ها با پزشک خود صحبت کنید.
به غیر از درمان پزشکی، پزشک ممکن است تغییرات خاصی در سبک زندگی را برای کمک به مدیریت عدم تعادل هورمونی توصیه کند، این تغییرات میتواند از مدیریت سطح استرس تا انجام ورزش مختلف باشد.
تغییرات هورمونی در زنان باعث چه میشود
ده‌ها وضعیت پزشکی ناشی از مشکلات هورمونی ممکن است اتفاق بیفتد. در مورد هورمون‌ها، تغییرات جزئی در آنها میتواند باعث علائم و مشکلاتی در سلامت شما شود. در حالی که بسیاری از این تغییرات هورمونی نیاز به درمان دارند، برخی نیز می‌توانند موقتی باشند و ممکن است خود به خود از بین بروند. اما در ادامه برخی از شایع‌ترین انواع تاثیر تغییرات هورمونی در زنان را بررسی می‌کنیم.
قاعدگی نامنظم
چندین هورمون در چرخه قاعدگی نقش دارند. به همین دلیل، عدم تعادل در هر یک از این هورمون‌ها میتواند باعث پریودهای نامنظم شود. یکی از معروف‌ترین شرایط خاص مرتبط با هورمون که باعث پریودهای نامنظم می شود، سندرم تخمدان پلی کیستیک است.
ناباروری
عدم تعادل هورمونی یکی از علت‌های اصلی ناباروری در زنان است. شرایط مرتبط با هورمون مانند PCOS و عدم تخمک‌گذاری میتواند باعث ناباروری شود. درمان تنبلی تخمدان در اهواز میتواند به شما کمک کند.
آکنه
آکنه در درجه اول به دلیل مسدودشدن منافذ ایجاد میشود. در حالی که عوامل زیادی در ایجاد آکنه نقش دارند، نوسانات هورمونی، به ویژه در دوران بلوغ، عامل مهمی است که نمی‌توان آن را در نظر نگرفت. غدد چربی، از جمله غدد موجود در پوست صورت، زمانی که هورمون‌ها در دوران بلوغ فعال می‌شوند، تحریک شده و عاملی برای ایجاد جوش دوره بلوغ است.
آکنه هورمونی (آکنه بزرگسالان)
آکنه هورمونی (آکنه بزرگسالان) زمانی ایجاد میشود که تغییرات هورمونی میزان چربی تولید شده پوست شما را افزایش دهد. این امر به ویژه در دوران بارداری، یائسگی و افرادی که از تستوسترون درمانی استفاده می‌کنند رایج است.
دیابت
در ایالات متحده، شایع ترین بیماری مربوط به هورمون دیابت است. در دیابت، لوزالمعده که مسئول تولید هورمون انسولین برای کنترل قند در بدن است، این کار را درست انجام نداده درنتیجه بدن شما دچار اختلال میشود. انواع مختلفی از دیابت وجود دارد. شایع‌ترین آنها دیابت نوع 2، دیابت نوع 1 و دیابت بارداری هستند و باید بدانید دیابت جزء بیماری‌هایی است که هم باید جدی گرفته شود و هم نیاز به درمان دارد.
بیماری تیروئید
دو نوع اصلی بیماری تیروئید کم‌کاری تیروئید (سطح پایین هورمون تیروئید) و پرکاری تیروئید (سطح هورمون تیروئید بالا) است. بیماری تیروئید هم جزء بیماری‌هایی است که نیاز به پیگیری جدی دارد، پس اصلا از آن غافل نشوید.
چاقی
بسیاری از هورمون‌ها می‌توانند بر نحوه سیگنال بدن شما که به غذا نیاز دارید و نحوه استفاده بدن از انرژی تأثیر بگذارند، بنابراین عدم تعادل در برخی هورمون‌ها میتواند منجر به افزایش وزن به شکل ذخیره‌سازی چربی شود. به‌عنوان مثال، کورتیزول اضافی و هورمون‌های تیروئید کمتر از حد معمول میتواند منجر به چاقی شود.
چه عواملی باعث تغییرات هورمونی میشود
در طول زندگی شما و حتی در طول روز، سطح هورمون شما به‌طور طبیعی افزایش و کاهش می‌یابد. بااینحال دوره‌های خاصی از زندگی باعث تغییرات و نوسانات شدیدتر در هورمون‌ها میشود. این دوره‌ها عبارتند از:
- بلوغ
- بارداری
- یائسگی
با وجود این دوره‌ها، دلیل تغییرات هورمونی در زنان میتواند انواع متفاوتی را در بر بگیرد که باعث می‌شوند سطح هورمون شما در زمان‌هایی که انتظارش را ندارید نامنظم شود. برخی از شایع‌ترین علل تغییرات هورمونی در زنان عبارتند از:
- فشار
- داروهای خاص
- استفاده از استروئید
این سه دلیل تغییرات هورمونی در زنان عمدتا موقت بوده و با پیگیری یا با گذشت زمان رفع خواهد شد. اما شرایط مزمن دیگری هم میتواند جزء دلیل تغییرات هورمونی در زنان محسوب شود. این شرایط عبارتند از:
- داشتن انواع تومورها
- آسیب به غده درون‌ریز
- شرایط خود ایمنی
علائم تغییرات هورمونی در زنان چیست؟
از آنجایی که بدن شما بیش‌از 50 هورمون مختلف تولید می‌کند که همه‌ی آنها به عملکردهای مهم بدن کمک می‌کنند. شما به عنوان یک زن بسته به نوع عدم تعادل هورمونی ممکن است علائم تغییرات هورمونی در زنان متفاوتی را تجربه کنید.
مهم است بدانید که بسیاری از علائم زیر ممکن است ناشی از شرایط دیگر باشند، نه فقط به دلیل عدم تعادل هورمونی. اگر زمانی متوجه تغییری در سلامت روزانه خود شده‌اید و علائم جدید و دائمی را تجربه کردید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید.
علائم تغییرات هورمونی در زنان که بر متابولیسم تأثیر می‌گذارد
علائم تغییرات هورمونی در زنان متفاوت است و یکی از معمول‌ترین این علائم تاثیر بر متابولیسم است. متابولیسم شامل واکنش‌های شیمیایی در سلول‌های بدن است که غذا را به انرژی تبدیل می‌کند. بسیاری از هورمون‌ها و فرآیندهای مختلف در متابولیسم نقش دارند. علائم تغییرات هورمونی در زنان که بر متابولیسم تأثیر می‌گذارند عبارتند از:
- ضربان قلب آهسته یا تند
- افزایش یا کاهش وزن بدون دلیل
- احساس خستگی
- یبوست
- اسهال
- بی‌حسی و گزگز در دستان
- سطح کلسترول خون بالاتر از حد طبیعی
- افسردگی یا اضطراب
- ناتوانی در تحمل سرما یا گرما
- پوست و موی خشک و زبر
- پوست گرم و مرطوب
- داشتن پوست تیره در زیر بغل
- توده‌های کوچک روی پوست
- تشنگی شدید و تکرر ادرار
علائم تغییرات هورمون جنسی در زنان
زنان ممکن است تغییراتی را در هورمون‌های جنسی استروژن و پروژسترون داشته باشند که تخمدان‌ها آنها را تولید می‌کنند. عدم تعادل در هورمون‌های جنسی می تواند علائم زیر را در زنان ایجاد کند:
- آکنه روی صورت، قفسه سینه یا قسمت بالای کمر
- ریزش مو
- پریودهای سنگین
- افزایش موهای زائد بدن
- گرگرفتگی
- ناباروری
- پریودهای نامنظم
- نداشتن میل رابطه جنسی
- آتروفی واژن
- خشکی واژن
البته برخی از این علائمی که در بالا ذکر کردیم می‌توانند علائم بیماری‌ها و مشکلات دیگری نیز باشند. مثلا گرگرفتگی یکی از علائم دوران یائسگی محسوب میشود. پس بهتر است برای تشخیص بهتر از پزشک خود کمک بگیرید و تشخیص را به او بسپارید.
عوارض تغییرات هورمونی در زنان
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم برخی از تغییرات هورمونی میتواند به خودی خود درمان شود ولی برخی دیگر باید تحت نظر پزشک درمان شوند. باید بدانید که هورمون‌ها نقش مهمی در سلامت فرد دارند و تغییرات در آنها میتواند فرد را دچار عوارض متعددی کند. تاثیر تغییرات هورمونی در زنان را می‌توان در دو دسته‌ی تاثیر روی متابولیسم و تغییرات در سلامت جنسی دسته‌بندی کرد.
عوارض تغییرات هورمونی در زنان به ویژه میتواند باعث بروز علائمی شود که در صورت پیگیری نکردن کیفیت زندگی را تحت‌تاثیر قرار دهد. مثلا خشکی واژن که یکی از علائم تغییرات هورمونی در زنان است در صورت درمان نشدن میتواند روی کیفیت رابطه‌ی جنسی زن تاثیر مخربی بگذارد. پس علاوه‌بر درمان خود مشکل در اینجا علل خشکی واژن نیز باید ریشه‌یابی شود.
چگونه میتوانم از عدم تعادل هورمونی جلوگیری کنم؟
درحالی‌که بسیاری از تغییرات هورمونی قابل پیشگیری نیستند، کارهای خاصی وجود دارد که می‌توانید برای بهبود سلامت کلی خود انجام دهید، که میتواند به حفظ تعادل هورمون‌ها هم کمک کند، از جمله:
- حفظ وزن مناسب
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم
- ورزش منظم
- مدیریت استرس
- خواب با یفیت کافی
- ترک سیگار
سخن پایانی
عدم تعادل هورمونی ممکن است مقصر طیفی از علائم ناخواسته از خستگی یا افزایش وزن گرفته تا خارش پوست یا تغییر خلق و خو باشد. هورمون‌ها مواد شیمیایی هستند که توسط غدد در سیستم غدد درون ریز تولید شده و در جریان خون آزاد می‌شوند. عدم تعادل زمانی رخ می‌دهد که هورمون بیش‌ازحد یا خیلی کم تولید شود.
هورمون‌های شما برای تنظیم بسیاری از فرایندهای مختلف در بدن از جمله اشتها و متابولیسم، چرخه خواب، چرخه‌های تولید مثل و عملکرد جنسی، دمای بدن و خلق و خو مهم هستند.
پس جای تعجب نیست که حتی کوچک‌ترین عدم تعادل هورمونی ممکن است تأثیر قابل توجهی بر سلامت و تندرستی کلی شما داشته باشد. به همین دلیل در این مطلب سعی کردیم همه‌چیز در مورد تغییرات هوررمونی در زنان را بررسی کنیم به ویژه به این دلیل که این تغییرات هورمونی به صورت طبیعی به دلایلی مانند قاعدگی و یائسگی در زنان اتفاق می‌افتند و ممکن است موارد جدی‌تر به همین دلایل نادیده گرفته شوند.
سوالات متداول
در ادامه به پاسخ سوالات پیرامون این مطلب خواهیم پرداخت:
چه عواملی باعث تغییرات هورمونی در زنان می‌شوند؟
این عوامل گوناگون هستند. از عوامل طبیعی مانند قاعدگی، بلوغ، بارداری و یائسگی گرفته تا ابتلا به برخی بیماری‌ها ممکن است زمینه‌ساز تغییرات هورمونی در زنان باشد.
آیا تغییرات هورمونی در زنان قابل پیشگیری است؟
نمی‌توان به‌طور قطعی گفت که این تغییرات قابل پیشگیری هستند؛ بااینحال تغییر در برخی از مسائل مانند سبک زندگی میتواند کمک‌کننده باشد.
علائم تغییرات هورمونی در زنان شامل چه مواردی میشود؟
این علائم متعدد هستند؛ بااینحال علائم تغییرات هورمونی در زنان را می‌توان به تغییرات در متابولیسم و تغییرات در هورمون‌های جنسی تقسیم کرد.
دیدگاهتان را بنویسید