کیست تخمدان کیسه هایی پر از مایع هستند که روی تخمدان یا درون آن تشکیل می شوند. انواع مختلفی از کیست ها وجود دارند که رایج ترین انواع آن بی‌ضرر هستند، علائمی ایجاد نمی کنند و در نهایت بدون نیاز به درمان از بین می روند. درحالی‌که بسیاری از کیست های تخمدان خوش خیم هستند و خود به خود برطرف می شوند، برخی ممکن است علائم یا عوارضی ایجاد کنند که منجر به نیاز به عمل کیست تخمدان یا سیستکتومی می شود.
دلایل نیاز به عمل کیست تخمدان
تصمیم برای انجام این عمل بر اساس عوامل مختلفی از جمله نوع کیست، اندازه آن، علائم بیمار و خطرات و مزایای احتمالی جراحی است. در اینجا شرایط رایجی وجود دارد که در آنها عمل کیست تخمدان ممکن است ضروری تشخیص داده شود:
علائم مداوم
اگر فردی علائم مداوم مربوط به کیست تخمدان، مانند درد لگن، نفخ، ناراحتی در حین رابطه جنسی یا تغییر در الگوی قاعدگی را تجربه کند و این علائم با مدیریت بهبود نیافت، ممکن است مداخله جراحی در نظر گرفته شود.
کیست های بزرگ
کیست های بزرگ تخمدان، به ویژه آنهایی که در طول زمان باقی می مانند یا به رشد خود ادامه می دهند، ممکن است نیاز به عمل کیست تخمدان داشته باشند. کیست های بزرگ می توانند باعث ناراحتی فیزیکی، درد یا فشار در ناحیه لگن شوند.
کیست‌های پیچیده
کیست‌هایی که در مطالعات تصویربرداری پیچیده به‌نظر می‌رسند یا آنها که نگرانی‌هایی در مورد بدخیمی ایجاد می‌کنند، ممکن است برای ارزیابی بیشتر و رد احتمال سرطان تخمدان نیاز به جراحی داشته باشند.
بدخیمی مشکوک
اگر بر اساس تصویربرداری یا سایر آزمایش ها تشخیصی مشکوک بر سرطان تخمدان وجود داشته باشد، برداشتن کیست (و احتمالاً تخمدان) با جراحی اغلب برای تشخیص قطعی توصیه میشود.
آندومتریوز
کیست ناشی از آندومتریوز درصورتی‌که درد قابل توجهی ایجاد کنند، بر باروری تأثیر بگذارند یا اگر درمان های دیگر ناکارآمد باشند، ممکن است با جراحی برداشته شوند.
توجه به این نکته مهم است که همه کیست های تخمدان نیازی به جراحی ندارند. بسیاری از کیست ها، به ویژه کیست های عملکردی، ممکن است خود به خود بدون مداخله برطرف شوند. تصمیم برای انجام عمل کیست تخمدان، فردی است و به شرایط خاص هر مورد بستگی دارد.
عمل برداشت کیست چگونه انجام می شود؟
عمل برداشت کیست می تواند بر اساس عواملی مانند اندازه و نوع کیست، سلامت کلی بیمار و ترجیح جراح، به روش های متفاوتی انجام شود. به‌طور کلی، دو روش اصلی برای انجام سیستکتومی تخمدان وجود دارد؛ جراحی لاپاراسکوپی (کم تهاجمی) و جراحی باز.
عمل لاپاراسکوپی
در روش برداشت کیست تخمدان از طریق لاپاراسکوپی، برش‌های کوچکی در دیواره شکم ایجاد میشود و یک لاپاراسکوپ (لوله‌ای نازک و روشن با دوربین) برای ارائه راهنمای بصری وارد میشود. سپس ابزارهای اضافی از طریق برش‌های دیگر وارد می‌شوند تا کیست را با دقت از بین ببرند و در عین حال بافت سالم تخمدان را حفظ کنند. جراحی لاپاراسکوپی اغلب به دلیل زمان بهبودی کوتاه‌تر، کاهش درد پس‌از عمل و برش‌های کوچک‌تر ترجیح داده میشود.
عمل جراحی باز
در برخی شرایط، متخصص زنان ممکن است نیاز به عمل جراحی باز داشته باشد. در این روش یک برش بزرگتر در قسمت تحتانی شکم شما ایجاد می شود. اگر کیست بسیار بزرگ باشد یا احتمال سرطان وجود داشته باشد، ممکن است متخصص زنان جراحی باز را توصیه کند. البته بیشتر کیست‌ها سرطانی نبوده و احتمال سرطانی‌‍شدن کیست شما به خصوص در سنین جوانی، بسیار کم است.
مزایای عمل کیست تخمدان
عمل کیست تخمدان، میتواند مزایای متعددی در موقعیت‌های خاص داشته باشد. در اینجا برخی از مزایای بالقوه وجود دارد:
حفظ عملکرد تخمدان
عمل سیستکتومی تخمدان با هدف برداشتن کیست در عین حفظ بافت سالم تخمدان انجام میشود. این امر به ویژه برای زنانی که می خواهند باروری یا عملکرد هورمونی خود را حفظ کنند، بسیار مهم است. با حفظ بافت تخمدان، این روش کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که تخمدان می تواند به تولید هورمون و تخمک ادامه دهد.
درمان علائم
سیستکتومی تخمدان میتواند به‌طور موثر علائم مرتبط با کیست تخمدان را برطرف کند. علائمی مانند درد لگن، ناراحتی در هنگام مقاربت و تغییر در الگوی قاعدگی را میتوان با برداشتن کیست کاهش داد.
حفظ باروری
برای زنانی که مایل به باروری در آینده هستند، سیستکتومی تخمدان مزیت حفظ حداقل بخشی از تخمدان آسیب دیده را دارد. این عمل می تواند شانس عملکرد طبیعی تخمدان و باروری را در مقایسه با جراحی های گسترده تر مانند اوفورکتومی (برداشتن کل تخمدان) بهبود بخشد.
بهبود کیفیت زندگی
با پرداختن به علائم و نگرانی های مرتبط با کیست تخمدان، سیستکتومی تخمدان می تواند به بهبود کیفیت زندگی افرادی که به دلیل وجود کیست دچار ناراحتی یا اضطراب می شوند، کمک کند.
معایب و ریسک های عمل کیست تخمدان
درحالی‌که عمل کیست تخمدان یک عمل به‌طور کلی بی‌خطر است، اما مانند هر مداخله جراحی، با معایب و خطرات احتمالی همراه است. برای افرادی که قصد سیستکتومی تخمدان را دارند، مهم است که از این عوامل آگاه باشند. در اینجا برخی از معایب و خطرات احتمالی مرتبط با سیستکتومی تخمدان آورده شده است:
خونریزی
این جراحی خطر خونریزی را هم در طول عمل و هم در دوره بعد از عمل دارد. خونریزی بیش‌ازحد ممکن است نیاز به تزریق خون یا جراحی اضافی برای رفع مشکل داشته باشد.
عفونت
خطر عفونت همراه با هر عمل جراحی وجود دارد. عفونت‌ها می‌توانند در محل‌های برش یا در داخل ایجاد شوند و ممکن است نیاز به درمان اضافی با آنتی‌بیوتیک داشته باشند.
عود کردن کیست
سیستکتومی تخمدان به درمان و برداشت کیست فعلی می پردازد، اما احتمال تشکیل کیست های جدید در آینده وجود دارد. این امر به ویژه برای افرادی که دارای شرایطی مانند اندومتریوز هستند، که خطر عود کیست ممکن است برایشان بیشتر باشد، مرتبط است.
آسیب به ساختارهای اطراف
در طول جراحی، خطر آسیب غیر عمدی به ساختارهای مجاور مانند عروق خونی، مثانه یا روده وجود دارد. این خطر به طور کلی در موارد پیچیده تر یا در هنگام برخورد با کیست های بزرگ بیشتر است.
نتیجه گیری
سیستکتومی تخمدان یک راه حل جراحی برای مدیریت کیست تخمدان، کاهش علائم همراه و حفظ عملکرد تخمدان است. این عمل درحالی‌که مزایایی مانند حفظ باروری و تسکین علائم را ارائه می دهد، شامل خطرات بالقوهای مانند عفونت، خونریزی و آسیب به ساختارهای مجاور است. تصمیم گیری برای انجام سیستکتومی تخمدان باید پس‌از مشاوره کامل پزشک متخصص، سنجیدن عوامل فردی و درنظرگرفتن مزایای این روش در برابر عوارض احتمالی گرفته شود.
سوالات متداول
چه زمانی عمل کیست تخمدان توصیه میشود؟
سیستکتومی تخمدان زمانی توصیه میشود که کیست‌ها علائم پایداری مانند درد لگن، ناراحتی در حین مقاربت یا تغییر در الگوی قاعدگی ایجاد کنند و درمانهای دارویی بی‌اثر باشند.
آیا جایگزینی برای عمل کیست تخمدان وجود دارد؟
گزینه‌های جایگزین ممکن است شامل انتظار هوشیارانه، داروهای ضد بارداری هورمونی یا سایر مدیریت های پزشکی باشند. انتخاب روش درمان بستگی به نوع و اندازه کیست، علائم و ترجیحات بیمار دارد.
بهبودی پس‌از عمل کیست تخمدان چقدر طول میکشد؟
مدت زمان نقاهت بسته به روش جراحی متفاوت است، اما معمولاً برای روش‌های لاپاراسکوپی کوتاه‌تر است. بیماران می توانند فعالیت های عادی خود را به تدریج و با محدودیت در فعالیت های شدید برای یک دوره مشخص از سر بگیرند.
دیدگاهتان را بنویسید